Coaching là gì? Bí quyết để trở thành một coach xuất sắc

Coaching là thuật ngữ quen thuộc trong hoạt động đào tạo doanh nghiệp. Về bản chất, coaching khác với mentioring hay training nhưng thường bị nhầm lẫn vì khái niệm gần giống nhau. Vì thế, nếu không hiểu rõ, rất có thể bạn cũng sẽ nhầm lẫn các khái niệm này với nhau. Để tránh sai lầm, hãy tham khảo bài viết sau đây của Tuyển dụng VCCorp từ đó hiểu rõ hơn về vấn đề "Coaching là gì'' nhé!

Coaching là gì?

Coaching (hay còn gọi là huấn luyện) là quá trình trò chuyện có mục đích trong một khoảng thời gian nhất định để giúp người được huấn luyện (khách hàng) khám phá tiềm năng của bản thân, phát triển và đưa ra quyết định tốt hơn trong tương lai.

Vậy người huấn luyện viên (coach) sẽ đồng hành cùng khách hàng, giúp họ đưa ra những lời giải, khơi gợi tư duy, giúp họ có cái nhìn bao quát hơn, từ đó khách hàng có thêm những đột phá, tư duy, động lực hành động và giải phóng nội lực của chính mình.

Về cơ bản, coaching sẽ giúp cho khách hàng:

• Giúp một người thay đổi theo cách họ muốn và giúp họ đi theo hướng họ muốn.
• Huấn luyện một người ở mọi cấp độ trở thành người mà họ muốn trở thành.
• Huấn luyện xây dựng nhận thức và dẫn đến sự thay đổi.

Tổng quan ngành Coaching hiện nay

Ở các nước phát triển, huấn luyện viên là một nghề đã có từ lâu đời. Ở Việt Nam, từ huấn luyện viên được nhắc đến nhiều trong vài năm trở lại đây.

Ngày càng có nhiều bạn tham gia vào lĩnh vực này, và có thể nói đây là một ngành đang lên tại Việt Nam.

Với sự phát triển không ngừng của xã hội, ngày càng có nhiều vấn đề vô hình, dần dần đè nén con người dưới những cảm xúc căng thẳng, mệt mỏi và hành hạ. Chúng ta có cái nhìn tiêu cực về mọi thứ và luôn có rất nhiều câu hỏi được đặt ra, nhưng thật khó để tìm ra câu trả lời chính xác. Không chỉ vậy, người làm nghề coaching còn có thể hướng dẫn, đào tạo khách hàng (cá nhân hoặc doanh nghiệp) về một ngành nghề nhất định (có thể là về kinh doanh hoặc đời sống) dưới tư cách là chuyên gia.

Coaching khác gì với Training và Mentoring

Coaching & Training (Huấn luyện và Đào tạo)

Điểm khác biệt đầu tiên là training tập trung vào nội dung. Training yêu cầu các khóa học cụ thể và các phương pháp chuẩn bị trước để biến việc học trở thành hiện thực, đảm bảo rằng người học hấp thụ một lượng thông tin nhất định trong một khoảng thời gian nhất định. Nội dung đào tạo do người hướng dẫn xác định. Việc đào tạo đến từ các bài giảng chuẩn bị trước của giảng viên.

Ngược lại, coaching là một hoạt động tập trung nhiều hơn vào quá trình. Mối quan hệ giữa khách hàng và huấn luyện viên là mối quan hệ hợp tác, phát triển, vì vậy huấn luyện viên và khách hàng sẽ cùng nhau xác định chủ đề thảo luận.

Huấn luyện viên còn chú ý đến nhu cầu và vấn đề của thân chủ trong quá trình đào tạo, có thể được hiểu là sự nỗ lực thấu hiểu. Lịch trình của những buổi coaching cũng sẽ do khách hàng đề xuất. Huấn luyện viên linh hoạt hơn để thích ứng với khách hàng. Có thể nói người làm nghề coaching cần có sự thấu cảm rất lớn để có thể làm tốt công việc này. 

Coaching và Mentoring

Mentoring tập trung vào quy trình và nội dung. Giảng viên thường có kinh nghiệm và tay nghề cao và có thể đưa ra lời khuyên hiệu quả cho các câu hỏi của bạn.

Mentoring được hiểu là một quá trình giao tiếp. Những người có nhiều kinh nghiệm và kiến ​​thức hơn sẽ đóng góp vào sự phát triển của những người khác. Mentoring còn tập trung vào mối quan hệ giữa người truyền kiến ​​thức và người tiếp nhận kiến ​​thức.

Sự khác biệt lớn nhất giữa hai khái niệm này là phương pháp. Mentoring có thể bao gồm cung cấp lời khuyên và hướng dẫn. Đối với người làm coaching, họ không chỉ dạy và tư vấn, họ tập trung vào việc đặt các câu hỏi kích thích tư duy và giúp khách hàng đặt mục tiêu và kế hoạch hành động của riêng họ.

Các bước thực hiện Coach 

Để trở thành một người có thể thấu hiểu người khác là một việc không hề đơn giản nhưng đây lại là yêu cầu bắt buộc đối với một coach. Do đó, để trở thành một người huấn luyện tài ba, bạn cần trang bị cho mình một số kỹ năng dưới đây.

Xác định rõ mục tiêu: 

Điều đầu tiên bạn cần quan tâm là việc xác định rõ mục tiêu mà cả coach và khách hàng hướng đến. Một công việc mà không có định hướng hay đích đến thì sẽ không đem lại giá trị gì. Sẽ có ít nhất 3 mục đích chính mà coach có thể hướng đến bao gồm: phát triển (nâng cao năng lực bản thân), công việc hoặc nâng cao hiệu suất. Hãy đặt ra những câu hỏi cho khách hàng để xác định rõ mục tiêu họ hướng đến và kết quả mong muốn nhận được để từ đó cả 2 sẽ có định hướng rõ ràng cũng như cơ sở đánh giá chất lượng sau kỳ coaching. Mục tiêu càng rõ thì việc đánh giá kết quả sẽ càng dễ dàng.

Biết lắng nghe và quan sát

Người làm coaching phải biết chú ý lắng nghe, kỹ năng lắng nghe không chỉ là “nghe”, mà còn là “thấu”, tức là hiểu được mong muốn đằng sau lời nói của đối phương. 

Người phỏng vấn không cần tỏ ra quá sắc sảo và chỉ nên hỏi những câu hỏi đơn giản, những câu hỏi chính, những câu hỏi mang hàm ý hơn là những câu hỏi bề nổi. Nghe và hỏi là cánh cửa mở ra cánh cửa chuyển đổi trong quá trình coaching.

Quan sát cũng là một yếu tố ảnh hưởng lớn đến chất lượng của buổi coaching. Để ý cử chỉ, lời nói khi khách hàng chia sẻ và phân tích nó là một kỹ năng không nhiều người có. Cảm xúc thật sự của con người hoàn toàn có thể giấu trong lời nói tuy nhiên không thể giấu trong cử chỉ. Hãy để ý đến những phản hồi qua hành động của khách hàng và từ đó bạn hoàn toàn có thể biết được đâu là những thứ làm họ tự tin, đâu là thứ họ chưa tự tin và từ đó tinh chỉnh buổi coaching.

Phản hồi tích cực

Ai cũng muốn được nghe những lời đánh giá tốt, kể cả nó chỉ là từ những từ nhỏ nhặt. Hãy cố gắng xây dựng niềm tin cũng như làm gia tăng sự tự tin của khách hàng bằng những phản hồi tích cực khi coaching bạn nhé! Đây là một dạng động lực cho khách hàng, giúp họ thư giãn hơn, cởi mở hơn rất nhiều.

Lập kế hoạch

Sau khi đã xác định được mục tiêu, lập lộ trình kế hoạch chi tiết đảm bảo có các cột mốc để cả người dạy và người học xác định được rõ những thứ mình muốn đạt được trong thời gian đào tạo.

Các kỹ năng cần thiết để trở thành một coach giỏi

• Lắng nghe: Để thấu hiểu người khách hàng thì coach cần phải biết lắng nghe tích cực.
• Cung cấp phản hồi chính xác: Các phản hồi mang tính xây dựng và đồng cảm thường được tiếp nhận tốt hơn rất nhiều so với những lời chỉ trích và chê bai. Hãy phản hồi chính xác vấn đề theo cách mang tính xây dựng và làm họ tin rằng mình có thể thay đổi được.
• Xây dựng mối quan hệ tin tưởng: Niềm tin là một công cụ mạnh mẽ giúp khách hàng vượt qua được các rào cản về tư duy từ đó khai mở khả năng và tiềm năng. Tuy nhiên, niềm tin chỉ có thể đạt được khi cả coach và khách hàng có sự tin tưởng vào người kia. Coach hãy xây dựng sự tin tưởng bằng những lời động viên đúng lúc, sự nỗ lực giúp sức và khả năng bảo mật thông tin
• Coi trọng học viên: Hãy nhớ rằng, nếu họ đã tự tin về kiến thức hoặc tự tin vào khả năng của mình thì việc thuê người coaching sẽ là không cần thiết. Trong quá trình trao đổi, hướng dẫn sẽ không thể tránh khỏi những câu hỏi hay phản ứng theo bạn là khá ngây ngô của khách hàng. Việc của coach là đừng phán xét điều đó mà hãy giúp đỡ họ trưởng thành và phát triển như kỳ vọng.
• Thân thiện: Coach không nên là người khó gần hay không hòa đồng – hãy để mọi người thoải mái chia sẻ và trao đổi với bạn.
• Định hướng và tạo động lực: Không cung cấp tất cả các đáp án cho học viên hay dẫn dắt tất cả các cuộc hội thoại, việc của HLV sẽ là dẫn dắt học viên để họ tự tìm câu trả lời, chủ động và tích cực thay vì lệ thuộc vào coach mới có thể làm tốt.